Hoe ver van elkaar liggen de vakdidactieken van verschillende vakken? Welke moeilijkheden, valkuilen en kansen impliceert de combinatie van vakdidactieken in de bachelor lerarenopleiding?

Het project Vakdidactische Cartografie ontwikkelt een exploreerbare kaart als oriëntatieinstrument voor beslissingen inzake vakkencombinaties en clustering, bruikbaar voor de bachelor lerarenopleiding secundair onderwijs en de verkorte bacheloropleiding voor zij-instromers.

De conceptnota ‘Lerarenopleidingen versterken’ verwijst naar de vrijekeuzeproblematiek van twee vakken in de bachelor secundair onderwijs en stelt dat het niet evident is om binnen een lerarenopleiding van 180 studiepunten voldoende diepgang voor de beide vakken te bereiken. Er wordt aangegeven dat de te verwerven vakkennis en vakdidactieken soms (te) ver van elkaar liggen. Bijgevolg beoogt de conceptnota het meer samenbrengen van verwante inhouden in het curriculum.

Eenzelfde problematiek wordt actueel in de  toekomstige verkorte bacheloropleiding voor zij-instromers waar de diverse achtergrond van de instromende studenten, hun domeinbevoegdheid en beroepservaring de organisatie van een gepaste vakdidactiek erg bemoeilijkt. Ook hier is de vraag naar het clusteren van vakdidactieken heel concreet. 

Het project Vakdidactische Cartografie engageert zich om zowel het vraagstuk van de clustering als de complexiteit van de vakdidactiek ter harte te nemen en zal een instrument ontwikkelen dat toelaat om vakdidactieken van verschillende vakken te vergelijken, vakkencombinaties in de reguliere bachelor lerarenopleiding systematisch te analyseren en de implicaties van deze vergelijkende analyse te gebruiken voor de contouren van een opleidingsprogramma van een bacheloropleiding voor zij-instromers. 

Vakdidactische Cartografie wordt gerealiseerd met financiering van het Vlaamse Ministerie van Onderwijs en Vorming.

Lees hier de samenvatting van de goedgekeurde projecten.

Lees het persbericht van het kabinet.

Voor meer informatie over dit project, aarzel niet Johan Ardui te contacteren.

Een vak rooms-katholieke godsdienst als een algemeen vormend vak? Waarom wel? Dit project gaat op zoek naar het bestaansrecht van het vak rooms-katholieke godsdienst in het onderwijs en gaat hiervoor in dialoog met de pedagogie, de filosofie en de theologie.

De plaats en de betekenis van een vak rooms-katholieke godsdienst in het onderwijs wordt vandaag te pas en te onpas in vraag gesteld. Wat is inderdaad het bestaansrecht van een levensbeschouwelijk vak als rooms-katholieke godsdienst, zeker wanneer dat in het katholiek onderwijs voor iedereen als een plichtvak georganiseerd wordt? Met deze onderzoeksvraag raken we de kern van de christelijke theologie: de vraag naar de relatie tussen de particulariteit van de christelijke boodschap enerzijds en haar universaliteitsclaim anderzijds.

Met deze paradox voor ogen onderzocht het project de vraag naar de legitimiteit van het vak rooms-katholieke godsdienst alsook de inhoudelijke en vakdidactische implicaties voor een lerarenopleiding. Steeds werd hierbij de intrinsieke band tussen de pedagogie, de filosofie en de theologie voor ogen gehouden.

Naast een inhoudelijke argumentatie werkte het project ook verschillende vakdidactische oefeningen uit onder meer over Damiaan, over Feesten (met een vergelijking tussen de broeders van Tibihrine en Tomorrowland) en over Maria.

Publicatie

• Ardui, J. & De Witte, P. (2013). Christendom relevant voor iedereen. In Tertio 595 (pp. 7-9). Lees het artikel. 
• Ardui, J. & De Witte, P. (2013). Naar de verste uithoeken van de menselijke existentie. In Tertio 713 (pp. 10-11). Lees het artikel. 

Voor meer informatie, contacteer Johan Ardui.

Laat je klaspraktijk uitdagen door nieuwe wetenschappelijke inzichten en inspirerende voorbeelden. P-reviews brengt resultaten van wetenschappelijk onderzoek over actuele vakdidactische thema's op een vlot leesbare manier voor de leraar en de lerarenopleider.

Stimulans voor een innoverende en onderzoeksgeïnformeerde klaspraktijk

P-reviews wil bijdragen tot een grotere toegankelijkheid van het wetenschappelijk onderzoek en stimuleren dat deze inzichten ook daadwerkelijk kunnen doorstromen naar de klaspraktijk. Onderzoek is immers een motor voor een een innoverend didactisch handelen in de klas. De P-reviews bieden vele concrete praktijkvoorbeelden die aansluiten bij de eigen onderwijscontext om de transfer tussen onderzoek en onderwijs te verhogen. 

Wat zijn P-reviews?

Vakdidactische praktijkgerichte reviews bieden op een systematische en verantwoorde wijze een samenvattend overzicht van relevante wetenschappelijke bronnen betreffende de klaspraktijk of een praktijkgerichte problematiek of casus. Ze zijn van vakdidactische oorsprong en op een vlot leesbare, relevante en hanteerbare wijze geschreven.

Keuze voor een breed spectrum aan vakdidactische thema's

Aansluitend bij de bestaande diversiteit uit de onderwijspraktijk kiest P-reviews voor een breed spectrum aan vakdomeinen waarbinnen specifieke vakdidactische thema's worden belicht. De publicaties zijn tevens gericht naar verschillende onderwijsniveaus (basis- en/of secundair onderwijs). 

P-reviews

Op dit moment omvat de reeks volgende publicaties:

Helena Taelman
De effectiviteit van woordenschatinterventies in de kleuterklas
Vakdomein: taal
Onderwijsniveau: basisonderwijs

Laura Tamassia & Renaat Frans
Onderwijs in de wetenschappen: beter geïntegreerd of niet?
Vakdomein: natuurwetenschappen
Onderwijsniveau: secundair onderwijs

Paul Janssenswillen
Geschiedenisonderwijs en etnisch-culturele diversiteit: hoe begin je eraan?
Vakdomein: geschiedenis
Onderwijsniveau: secundair onderwijs

Kristof Van Werde
Bestaat er evidentie voor verbeterde leerprestaties en attituden door context-geleide benaderingen in het wetenschapsonderwijs?
Vakdomein: natuurwetenschappen
Onderwijsniveau: secundair onderwijs

Isabel Tallir
Motivatie van leerlingen binnen de lessen lichamelijke opvoeding in het lager en secundair onderwijs: hoe pak je het aan?
Vakdomein: bewegingsopvoeding
Onderwijsniveau: basis- en secundair onderwijs

Kristof Van de Keere & Stephanie Vervaet
Leren is onderzoeken. Aan de slag met wetenschap in de klas
Vakdomein: wereldoriëntatie
Onderwijsniveau: basisonderwijs

Stimuleren van het gebruik van de P-reviews

Om de daadwerkelijke transfer van onderzoek naar onderwijs te garanderen, is het gebruik van de P-reviews binnen een reële onderwijscontext van groot belang. Vanuit deze bekommernis wordt de publicatie van P-reviews ondersteund via een online webplatform: www.p-reviews.be.

Op het webplatform kan je bijkomende ondersteuning vinden:

Online lightversie
Op het online webplatform vind je beknopt de belangrijkste bevindingen van de P-reviews en bijkomende didactische wenken en praktijkvoorbeelden om het gebruik binnen de klaspraktijk te stimuleren.

Vrije beschikbaarheid
Deze publicatie wordt via een creative commons-licentie (cf. colofon) digitaal gratis ter beschikking gesteld voor het brede onderwijsveld via het webplatform, om een brede verspreiding te faciliteren.

Onderzoeksvaardigheden
De P-reviews kunnen tevens ingezet worden om de ontwikkeling van onderzoeksvaardigheden van leraren-in-opleiding en leraren te stimuleren. Op het webplatform vind je hiertoe de rubriek 'onderzoeksvaardigheden' met concrete opdrachten en suggesties voor de verdere ontwikkeling ervan. 

Partners

• Thomas More Kempen - Job De Meyere - projectleider
• Katholieke Hogeschool VIVES - Kristof Van De Keere - Bachelor Lager Onderwijs
• KHLim - Renaat Frans en Laura Tamassia – Bachelor Secundair Onderwijs – Vakdidactisch Centrum
• KAHO Sint-Lieven – Helena Taelman – Bachelor Kleuter Onderwijs
• CVO Limlo – Kristof Van Werde - Specifieke Lerarenopleiding Secundair Onderwijs
• KU Leuven – Bieke De Fraine – Onderwijseffectiviteit en Evaluatie - Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen