Hoe kunnen we bij aspirant-leraars het inzicht in Nature Of Science vergroten en vaardigheden ontwikkelen om reflectie over Nature Of Science bij leerlingen op te wekken? Ooit gedacht aan het Socratisch gesprek?
Ontdek de vernieuwende didactiek en leermaterialen van WetenschapsReflex!
http://wetenschapsreflex.be

Het Vlaamse wetenschapsonderwijs heeft nood aan goed geschoolde leraars om leerlingen te laten reflecteren over wetenschap en kennis. Daarom heeft het project WetenschapsReflex nieuw leermateriaal voor de lerarenopleiding ontworpen om het inzicht in het wetenschappelijke proces te vergroten bij toekomstige leraars wetenschappen en wereldoriëntatie.

Het project heeft een didactiek ontwikkeld geïnspireerd op dialogische gesprekstechnieken die de lerarenopleider en de aspirantleraar zal toelaten reflectie bij lerenden op te wekken. Op deze wijze stimuleert WetenschapsReflex inzicht in ‘the Nature of Science’.

Extra: interview

In dit filmpje houden Laura Tamassia en Jelle De Schrijver onderzoek in de klas tegen het licht:

Interview tijdens EAPRIL 2015

Wil je de wereld van het onderzoek ontsluiten voor leerlingen en toekomstige leerkrachten? En aandacht en interesse opwekken voor het onderzoek in beweging? Ontdek www.onderzoekinbeweging.be

Van onderzoek horen we meestal enkel de resultaten. Denk aan spectaculaire onderzoeksresultaten in de krant, of aan de klinkende namen van bijvoorbeeld Darwin of Einstein. Wetenschappelijk en technisch werk wordt onzichtbaar gemaakt door het eigen succes. Het doen van onderzoek is net als een zwarte doos, een black box. We weten eigenlijk niet hoe het tot stand komt, uit wat het allemaal bestaat en meestal vereenvoudigen we de rijke wereld die het bevat. Het lijkt wel alsof onderzoeksresultaten door een eenzame onderzoeker zijn behaald tijdens de opsluiting in het laboratorium en tussen de boeken. Om het doen van onderzoek zelf te verkennen, moeten we die zwarte doos openen en die wereld tot leven proberen te wekken. De onderzoeker is niet alleen, maar is deel van een omvangrijk netwerk, dat bestaat uit mensen, dingen, plaatsen, ideeën en handelingen. Achter die bekende onderzoeksresultaten en die bekende namen gaat een hele wereld schuil. Een wereld die best de moeite waard is om van dichtbij te verkennen. 

Ontdek de digitale scenario's, direct bruikbaar in de klas en in de lerarenopleiding, met vrij downloadbare handleidingen en werkbladen. 

Black Box Darwin de onderzoeker (10-14j)

Darwin is onlosmakelijk verbonden met de evolutietheorie en ook het omgekeerde geldt. Hij wordt vaak geciteerd in natuurdocumentaires, maar ook in veel andere contexten waarin een 'natuurlijke selectie' zou plaatsvinden. Maar dat Darwin een onderzoeker is geweest, wat hij concreet heeft gedaan, met wie hij communiceerde en waar zich dat allemaal afspeelde, weten we vaak niet. Darwin is heel bekend, maar Darwin de onderzoeker is voor ons een zwarte doos. 

Black Box Nobelprijs Fysica 2013 (15-18j)

In 2013 wordt de Nobelprijs fysica toegekend aan Englert en Higgs voor de theoretische voorspelling van een mechanisme en van een deeltje, nadat dit deeltje in 2012 door de experimenten in CERN werd ontdekt. Deze wetenschappelijke prijs is een erkenning van het bestaan van een deeltje, van het 'correct zijn' van een model en -uiteraard- van de onderzoekers die de onderliggende theorie hebben ontwikkeld. Maar wat is er allemaal aan vooraf gegaan? Wat is er allemaal gebeurd dat die twee mensen in 2013 die prijs hebben mogen ontvangen? Wat en wie was betrokken bij het onderzoek dat geleid heeft tot de toekenning van die prijs? De Nobelprijs kennen we waarschijnlijk allemaal, die is heel erg zichtbaar, maar alles wat eraan voorafgaat, blijft heel vaak een zwarte doos. 

Black Box Proefschrift Pedagogische Wetenschappen (15-18j)

Het moment waarop jonge onderzoekers hun doctoraat verdedigen, is een soort afsluiter van een intensieve en vaak zeer complexe zoektocht die hen vele richtingen heeft doen uit gaan. Die zoektocht wordt als het ware ingepakt in een boek of een bundeling van wetenschappelijke artikels: een proefschrift. Keurig geschreven, mooi gestructureerd en geordend, geen woord te veel of te weinig, hier en nu voor een publiek gepresenteerd. Op dat moment worden alle zijsporen, alle afwijkingen en verplaatsingen, de probeersels en vele interacties met andere onderzoekers aan het oog onttrokken. Het proefschrift is heel tastbaar en zichtbaar, maar alles wat daaraan vooraf gaat en alles wat ertoe bijgedragen heeft, wordt heel vaak aan het zicht onttrokken. We kennen de input (de onderzoeker) en we kennen ook de output (het proefschrift), maar het doctoraatsonderzoek blijft vaak een zwarte doos.  

Ontdek ook de Black Box Onderzoek in Beweging, specifiek voor de opleiding van leraren als onderzoekers en innovators. 

Black Box Onderzoek in Beweging (leraren in opleiding)

Onderzoek in Beweging is ook het resultaat van onderzoek! Maar voor jullie is wat er achter de scenario's, de didactiek en deze handleiding schuil gaat een black box: jullie weten niet hoe deze materialen door onderzoek vorm gekregen hebben. Daarom willen we jullie de kans geven om de black box van Onderzoek in Beweging terug te openen (via 'Over ons' op de website). Zo kunnen jullie ontdekken hoe het onderzoeksteam van Onderzoek in Beweging tot een pedagogisch concept is gekomen, hoe dat naar concrete didactische materialen vertaald werd, hoe die materialen ontworpen, getest en verfijnd werden om uiteindelijk de finale versie te worden die jullie in de klas kunnen gebruiken. Wat zichtbaar zal worden, is dat onderzoek doen geen lineair proces is, maar dat ook wij omwegen gemaakt hebben, andere paden bewandeld hebben, maar hopelijk is dat het resultaat alleen maar ten goede gekomen. 

Onderzoek als authentieke leerinhoud - in de klas en in de lerarenopleiding! 

We leven vandaag in een samenleving waarin (wetenschappelijk) onderzoek in toenemende mate doordringt tot het leven van iedereen. Tegen die achtergrond wordt de school vandaag verondersteld een sleutelrol in de ontwikkeling van onderzoekscompetenties te spelen.
In dit project gaan we ervan uit dat het van belang is dat jonge mensen op school niet alleen onderzoekscompetenties verwerven, maar ook de kans krijgen om in onderzoek geïnteresseerd te geraken, om door de fascinerende, dynamische en complexe onderzoekspraktijk aangesproken te worden. We denken met andere woorden dat het van belang is dat leerlingen niet alleen leren onderzoeken, maar ook door de fascinerende wereld van onderzoek gevormd kunnen worden. 

De voorwaarde voor die vorming is dat onderzoek ook als een 'authentieke leerinhoud' in de klas kan worden binnengebracht. Om interessevorming voor onderzoek in het onderwijs mogelijk te maken, is het cruciaal dat (toekomstige) leerkrachten zelf blootgesteld worden aan de complexiteit en diversiteit van de onderzoekspraktijk en dat ze leermaterialen en ideeën voor de didactische aanpak kunnen gebruiken én zelf ontwikkelen om de wereld van het onderzoek voor leerlingen te kunnen ontsluiten. 

Onderzoek in Beweging is een realisatie van het project Onderzoek als Authentieke Leerinhoud van het expertisenetwerk School of Education Associatie KU Leuven. 

Publicatie

• Cornelissen, G., Depaepe, F., Simons, M., Tamassia, L., Van De Keere, K. & Vervaet, S. (2014). Tijd voor onderzoek als authentieke leerinhoud: een verkenning van eindtermen en leerplannen. In Impuls, Tijdschrift voor Onderwijsbegeleiding, volume 45, issue 2. Leuven: Acco. 

Extra: interview

Laura Tamassia en Jelle De Schrijver houden onderzoek in de klas tegen het licht:

Interview tijdens EAPRIL 2015

Jongeren bewust maken van verantwoordelijk onderzoek en innovatie door onderzoekend leren.

Bekijk het interview met Martine Scheepers (leerkracht Mosa-RT Maaseik) en Johan Ardui (teamleider expertisecel Art of Teaching UCLL) tijdens de Ark of Inquiry final conference, op 20 november 2017 in Parijs.

Europa heeft nood aan verantwoordelijke, innovatieve wetenschappers. Daarom zouden leerlingen aangemoedigd moeten worden om al op jonge leeftijd onderzoeksvaardigheden te verwerven.

Het project Ark of Inquiry richt zich tot jongeren tussen 7 en 18 jaar. Door op jonge leeftijd verschillende onderzoeksactiviteiten uit te voeren, inspirerende wetenschappelijke artikels te lezen en actief over wetenschappelijke onderwerpen te communiceren, vergroot de kans dat jongeren voor een wetenschappelijke carrière zullen kiezen. 

Het project wil onderzoeksgerichte activiteiten op grote schaal promoten, zodat ze toegankelijker worden en geïmplementeerd kunnen worden in het Europese wetenschapsonderwijs. 

Het doel van Ark of Inquiry is om jongeren te engageren voor wetenschap en verantwoordelijk onderzoek, om ze onderzoekscompetenties te doen verwerven en ze het onderzoeksproces te laten ervaren via verschillende activiteiten:

• wetenschappelijke artikels lezen;
• problemen, onderzoeksvragen en hypothese formuleren;
• observaties en experimenten plannen en uitvoeren;
• data analyseren;
• besluiten en veronderstellingen trekken. 

Daarom heeft het project activiteiten rond onderzoekend leren verzameld en op het Ark of Inquiry-platform beschikbaar gemaakt. Maak deel uit van de Ark of Inquiry-community door een account aan te maken en vind een waaier aan interessante onderzoekende activiteiten en leermaterialen!

Toolbox voor leraren

• Portfolio en Evaluatiesysteem
• Award nomination form

Nieuwsbrieven:

• Download de vierde nieuwsbrief
• Lees de vijfde nieuwsbrief
• Lees de zesde nieuwsbrief
• Lees de zevende nieuwsbrief
• Lees de achtste nieuwsbrief
• Lees de negende nieuwsbrief
• Lees de elfde nieuwsbrief

Partners:

• University of Tartu, Estonia       
• Ellinogermaniki Agogi, Greece 
• University of Turku, Finland      
• University of Cyprus, Cyprus    
• The United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, Venice, Italy        
• HAN University of Applied Sciences, Netherland            
• Bundesministerium für Bildung und Frauen, Austria     
• Humboldt-Universität zu Berlin, Germany         
• Bahcesehir Egitim Kurumları Anonim Şirketi (BEKAS), Turkey    
• Ecole de l’ADN – Nîmes, France              
• Katholieke Hogeschool Limburg, Belgium           
• Hungarian Research Teachers' Association, Hungary     
• AHHAA Science Centre, Estonia

Geen leraar zonder de liefde voor het vak. Maar kan je de liefde voor je vak ‘oefenen’? Is die onder woorden te brengen? Is die dimensie zichtbaar te maken?

Dit project versterkt de didactiek van onderzoekend leren in de lerarenopleiding basis- en secundair onderwijs door cases te ontwikkelen die de klemtoon leggen op:

• overgang tussen de verschillende onderwijsniveaus (kleuter, lager en secundair)
• interdisciplinair kader voor wetenschappen, techniek, engineering en wiskunde (STEM-onderwijs)
• kennisontwikkeling en uittesten van de cases in de lerarenopleiding
• implementatie in de scholen

De output van het project is:

• Een didactische handleiding voor onderzoekend leren met het oog op interdisciplinair STEM-onderwijs
• 12 cases met concrete onderwerpen, analyse- en reflectietaken. 2 cases die focussen op onderzoekend leren voor de jongste kleuters, 2 cases voor de overgang van kleuter naar lager onderwijs , 4 cases voor oudere kinderen van het lager onderwijs, 4 cases voor 1ste en 2de graad van het secundair onderwijs
• Gebruikswijzer met concrete suggesties voor gebruik in de lerarenopleiding
• Webplatform waarop de 12 cases (praktijkvoorbeelden met bijhorende analyse- en reflectietaken), de didactische handleiding en de gebruikswijzer worden beschikbaar gesteld. Mogelijkheden tot feedback.
• Het webplatform zal de mogelijkheid in zich dragen om feedback te geven, uit te breiden en om af te stemmen met aanverwante initiatieven, zoals het SoE-projectvoorstel ‘Wetenschapsreflex’

Methode:

In een cyclus van ontwerponderzoek worden de cases uitgetest in de lerarenopleidingen.
Afstemming met SoE-projecten zoals Wetenschapsreflex en Onderzoek in Beweging.

Kunnen we een aantal kenmerken uitwerken waaraan een goede vakdidactiek natuurwetenschappen moet voldoen? Kunnen deze kwaliteitskenmerken in praktijkvoorbeelden verduidelijkt worden?

Natuurwetenschappen komt als vak in het secundair onderwijs voor als een clustering van fysica, chemie en biologie in richtingen met wetenschappelijke geletterdheid als hoofddoelstelling. De clustering tot natuurwetenschappen biedt pedagogische en inhoudelijke kansen, maar de situatie is ook problematisch omdat een dergelijke vakdidactiek zich op het spanningsveld bevindt tussen gemeenschappelijkheid en eigenheid van de disciplines. Een vakdidactische traditie om daarmee om te gaan ontbreekt grotendeels in tegenstelling tot die van de vakken apart.

Vakdidactiek natuurwetenschappen speelt in op deze problematiek en geeft aanzetten voor een vakdidactische ontsluiting voor natuurwetenschappen. Het resultaat van het project is een interdisciplinair model, dat een zinvolle structuur biedt voor de vakdidactiek natuurwetenschappen. Dat model wordt in de publicatie Vakdidactiek Natuurwetenschappen uitgewerkt aan de hand van acht kwaliteitsindicatoren. Het model wordt verder geïllustreerd door bruikbare leermaterialen voor het hedendaagse thema 'Co₂ en klimaat'. De gids biedt inspiratie voor docenten en studenten in de geïntegreerde lerarenopleiding, maar ook voor leerkrachten secundair onderwijs die zich vragen stellen bij de didactiek van het vak natuurwetenschappen.

Beide foto’s uit de nascholing ‘CO2 en klimaat’, KHLim 2013, georganiseerd in het kader van het project Vakdidactiek Natuurwetenschappen.

Publicatie

• Clijmans, L., De Smet, E., Frans, R., Poncelet, F., Tamassia, L., Vyvey, K. (2013). Inspiratiegids Vakdidactiek Natuurwetenschappen. 

De Inspiratiegids Vakdidactiek Natuurwetenschappen kan via freja.vandeborg@ucll.be besteld worden aan €20 (incl. BTW, excl. verzendkosten)

Voor docenten die de gids als cursusmateriaal voor hun studenten willen invoeren, geldt een studentenprijs van €15 (excl. verzendkosten), op voorwaarde dat de gidsen voor de hele groep ineens worden besteld en in één factuur worden afgehandeld. Verzendkosten kunnen eventueel vermeden worden indien afspraken worden gemaakt over afhalen.